Opłacalność fotowoltaiki w 2024 r.

W 2022 roku, w Polsce wprowadzono system rozliczeń fotowoltaiki, zwany net-billingiem, który zastąpił system opustów (net-metering). Zmiana ta wywołała pewne obawy, ponieważ wydawało się, że korzystanie z fotowoltaiki może nie być już tak opłacalne finansowo.

Jednak, mimo że sprzedaż energii z fotowoltaiki nie jest już tak opłacalna, jak dawniej, prosumenci nadal mogą czerpać korzyści z energii ze słońca, nawet jeśli zyski nie są tak wysokie jak wcześniej.

Poniżej wyjaśniamy jakie są korzyści finansowe z fotowoltaiki i jak je policzyć.

Dlaczego fotowoltaika nadal się opłaca: rosnące koszty energii elektrycznej

Ostatnie lata spowodowały zmianę nie tylko systemu rozliczeń w fotowoltaice, ale również znaczny wzrost cen prądu. Największa korzyść finansowa z instalacji PV jest związana z wysokimi cenami prądu – dzięki instalacji fotowoltaicznej, unikasz zakupu części prądu w elektrowni. Każda zaoszczędzona kilowatogodzina (kWh) prądu kosztuje obecnie ponad 1 zł.

Dodatkowo, jeżeli założyłeś instalację PV po 1 lipca 2024 r., cena sprzedaży energii z fotowoltaiki zmienia się w zależności od pory roku, dnia tygodnia a nawet w zależności od pory dnia. Z tego powodu opłacalność fotowoltaiki jest trudniejsza do oszacowania, niż dawniej.

Zmniejszenie poboru prądu z elektrowni oraz sprzedaż prądu z fotowoltaiki to dwa źródła zysków instalacji fotowoltaicznej.

Net billing, czyli system rozliczeń w fotowoltaice – poprzez okresowo bardzo niskie ceny sprzedaży energii z fotowoltaiki (średnio ok. 0,3 zł/kWh) – stara się zachęcić do zużywania jak największej ilości energii od razu po jej wytworzeniu, zamiast wprowadzać ją do sieci. Ponieważ ceny zakupu prądu są wysokie (pow. 1 zł/kWh), zużywanie jak największej ilości prądu od razu po jego wytworzeniu jest najbardziej opłacalne. Zużywanie prądu z instalacji PV, od razu po wytworzeniu nazywa się autokonsumpcją.

Nawet jeśli opłacalność fotowoltaiki nie jest już tak wysoka jak dawniej, odpowiednio dobrana instalacja fotowoltaiczna nadal może przynieść znaczące oszczędności w rachunkach za prąd. Większość prosumentów wykorzystuje około 20 – 30% prądu z fotowoltaiki w formie autokonsumpcji, a pozostałe 70 – 80% przesyła do sieci. Im większa autokonsumpcja prądu z fotowoltaiki, tym większe oszczędności.

Opłacalność fotowoltaiki 2024

Okres zwrotu inwestycji w instalację fotowoltaiczną, bez dotacji i ulgi podatkowej, wynosi ok. 9 lat. Inwestycja w instalację PV z magazynem energii wydłuża okres spłaty do ok. 12 lat. Aczkolwiek korzyści z posiadania magazynu energii można zwiększyć poprzez odpowiednie zarządzanie energią i skrócić ten czas.

Okres zwrotu fotowoltaiki w ramach programu Mój Prąd 6.0 oraz z wykorzystaniem ulgi termomodernizacyjnej ulega skróceniu do ok. 5,5 roku

Liczby te dotyczą instalacji fotowoltaicznej 5 kW ze 100% pokryciem zapotrzebowania na energię elektryczną (tzn. instalacja PV produkuje rocznie mniej więcej tyle energii w kWh, ile wynosi zużycie w domu), czyli produkującym ok 5.000 kWh rocznie. Przyjęta cena poboru prądu to 1 zł/kWh, natomiast cena sprzedaży energii z fotowoltaiki to 0,3 zł/kWh.

Jak zwiększyć opłacalność fotowoltaiki?

Montaż instalacji fotowoltaicznej sam w sobie generuje oszczędności na rachunkach za prąd. Jednak można te oszczędności zwiększyć stosując kilka prostych metod.

Fundament opłacalności fotowoltaiki: autokonsumpcja

Jeśli gromadzenie energii w magazynie energii nie wchodzi w grę, wówczas najważniejsza jest autokonsumpcja bieżącej produkcji, aby ograniczyć jej sprzedaż po bardzo niskich cenach.

Jedną ze stosunkowo prostych sztuczek jest przesunięcie zużycia energii elektrycznej, aby lepiej dopasować ją do produkcji energii z fotowoltaiki.

Jak pokazano na powyższym wykresie, produkcja energii słonecznej (na zielono) w Polsce zazwyczaj osiąga szczyt między godziną 11.00 a godziną 13.00. Jeśli jesteś w domu lub masz możliwość sterowania zdalnie urządzeniami (czasami wystarczy nastawić godzinę uruchomienia urządzenia), możesz przesunąć swoje zużycie prądu (kolor czerwony) na ten okres:

• uruchomić klimatyzator,
• włączyć pralkę,
• ugotować posiłek,
• włączyć zmywarkę, itp.

W ten sposób, pralka jest zasilana prądem z fotowoltaiki i nie pobierasz prądu z sieci.

Załóżmy, że potrzeba 2 kWh, aby zrobić pranie. Włączając pralkę w ciągu dnia, gdy świeci słońce, dzięki fotowoltaice pralka jest zasilana z instalacji PV i można powiedzieć, że prąd jest za darmo. Uruchamiając pralkę wieczorem, zużywasz 2 kWh pobierając prąd z sieci i płacąc 2 zł (2 x 1 zł/kWh).Za prąd z fotowoltaiki, który sprzedałeś w ciągu dnia (zamiast wykorzystać na pranie), otrzymujesz 60 gr (2 x 0,3 zł/kWh). Czyli, robiąc pranie wieczorem płacisz 1,4 zł (2 zł pobór prądu minus 0,6 zł otrzymane za sprzedany prąd).

Natomiast pranie w ciągu dnia, gdy świeci słońce, kosztuje 0,6 zł (2 x 0,3 zł/kWh) – jest to wartość prądu, którą sprzedałbyś, gdyby pralka nie była włączona.

Montaż paneli PV na południowo-zachodniej stronie dachu

Innym sposobem na lepsze dostosowanie produkcji i zużycia energii elektrycznej jest montaż paneli fotowoltaicznych w takim kierunku, aby produkcja energii była większa po południu.

Ludowa mądrość mówi, że najlepszym kierunkiem dla paneli słonecznych jest południe. ALE, przesunięcie kierunku paneli solarnych może pomóc w przesunięciu produkcji na wcześniejsze lub późniejsze godziny w ciągu dnia.

Jeśli więc maksymalne zużycie prądu w domu przypada na godziny 17:00-18:00, umieszczenie paneli na południowo-zachodniej stronie dachu może przesunąć większą część produkcji na ten czas.

Taka zmiana może pomóc na dwa sposoby. Po pierwsze, poprzez zwiększenie ceny sprzedaży energii z fotowoltaiki (jak już mówiliśmy, ceny sprzedaży w systemie net-billing zależą od pory dnia, a po południu ceny są wyższe). Po drugie, poprzez unikanie kupowania drogiego prądu z elektrowni.

Zmiana kierunku paneli PV nie oznacza „kręcenia” domem, aby ustawić odpowiednio dach. Wiele domów posiada np. dachy kopertowe. Wystarczy zamontować kilka modułów PV w kierunku np. zachodnim, zamiast wszystkie w kierunku południowym – rezultat będzie taki sam.

Zmniejsz rozmiar instalacji PV do 80% rocznego zużycia energii.

Ta kolejna wskazówka wydaje się sprzeczna z intuicją, ale dogłębna analiza stawek eksportowych w net-billing przeprowadzona przez Akademię Fotowoltaiki wykazała, że instalacja fotowoltaiczna, dobrana tak, aby pokryć 80% rocznego zużycia energii elektrycznej, może zapewnić większe oszczędności niż system dobrany tak, aby pokryć 100% zużycia.

Podobnie jak już mówiliśmy wcześniej, fundamentem tej koncepcji jest wykorzystanie jak największej ilości energii z fotowoltaiki w postaci autokonsumpcji, aby uniknąć poboru drogiego prądu.

Przy systemie mniejszym niż roczne zapotrzebowanie (kolor niebieski) większa część produkcji energii z instalacji fotowoltaicznej jest wykorzystywana w formie autokonsumpcji, jak pokazano na powyższym wykresie. Powoduje to skrócenie okresu spłaty inwestycji.

Połączenie wszystkich trzech strategii – przesunięcia czasu zużywania prądu, dopasowania produkcji energii na wcześniejsze lub późniejsze godziny i zwymiarowania instalacji PV do 80% pokrycia zużycia – może jeszcze bardziej zwiększyć korzyści w zakresie oszczędności.

Podsumowanie

• Okres spłaty inwestycji w instalację fotowoltaiczną to ok 9 lat, bez uwzględnienia dotacji i ulgi podatkowej.
• Aby instalacja PV szybko się spłaciła, potrzebna jest wysoka autokonsumpcja.
• Magazyn energii zwiększa autokonsumpcję, ale wydłuża okres spłaty fotowoltaiki